https://youtube.com/watch?v=7krK4A9BTp8&feature=shares

Каб родная мова не была экзотыкай для дзяцей і заняла пачэснае месца ў адукацыйным працэсе, патрэбна наладзіць сістэму дзейнасці па ўжыванні, укараненню і распаўсюджанні яе ва ўстановах адукацыі.      Прапануем эфектыўныя напрамкі вывучэння і ўкаранення беларускай мовы ў адукацыйны працэс дашкольнай установы:

• арганізацыя тлумачэння заканадаўства аб магчымасці выбару мовы навучання на бацькоўскіх схода;
• правядзенне ў дашкольных установах дзѐн беларускай мовы, заняткаў па развіцці беларускамоўных узаемаадносін ("Нацыянальнае адзенне", "Вышыўка і карункі", "Лялькі з саломы і лѐну", "Вырабы з лазы (саломкі, дрэва, гліны)", "Беларускі раслінны роспіс", "Беларуская народная цацка", "Знаѐмства з прадметамі сялянскага побыту");
• арганізацыя рэгулярных сустрэч з беларускімі пісьменнікамі па правядзенні асветніцкай работы ў дашкольных установах;
• арганізацыя выдання газет, часопісаў, прысвечаных жыццю і творчасці беларускіх пісьменнікаў, пытанням развіцця беларускай мовы і літаратуры;
• правядзенне ранішнікаў, свят, тэматычных вечарын, прысвечаных творчасці беларускіх пісьменнікаў, беларускаму народнаму фальклору;
• правядзенне кніжных выстаў, дзѐн беларускага пісьменства з мэтай прапаганды беларускай мовы і лепшых твораў айчыннай літаратуры;
• арганізацыя наведвання бібліятэк, музеяў, цэнтраў рамѐстваў, падарожжаў па гістарычных мясцінах беларусаў, дзе можна пазнаѐміцца з асноўнымі гістарычнымі падзеямі, славутымі беларусамі – іх месцам і значэннем у гістарычным развіцці краіны (Еўфрасінні Полацкай, Францыска Скарыны, Міхала Агінскага і інш.); мастацтвам Беларусі; народнымі святамі, традыцыямі, звычаямі, народнымі промысламі і рамѐствамі; дасягненнямі беларускага народу.       Будзе цікавым і карысным для дзяцей дашкольнага ўзросту пазнавальны матэрыял для гульневай дзейнасці:

Рухомыя гульні "Садзі лянок", "Гарлачык", "Чарадзей", "Гарады", "А мы проса сеялі", "Грушка", "Пасадка бульбы", "Змейка", "Заінька ў садочку", "Шышкі, жалуды, арэхі", "Паляўнічыя і качкі".

Дыдактычныя гульні

Малодшы ўзрост: "Знайдзі прадмет па слове",  "Што ў мяшэчку", "Ветлівыя словы".

Сярэдні ўзрост:  "Магазін", "Разбяры посуд", "Адгадай, што ў мяшэчку?", "Агароднік", "Што нам прывезлі калгаснікі?", "Хто што робіць у весцы".

Старэйшы ўзрост: "Што з чаго і як зроблена?", "Каму што трэба", "Хто знойдзе, няхай возьме", "Што я бачыў", "Што схавана пад сурвэткай?", "Паглядзі, спазнай і назаві", "У садзе, полі, агародзе", "Гардэроб лялькі".

     Нельга вывучыць родную мову пад прымусам, яна павінна ўвайсці ў сэрца і думкі дзяцей непрыкметна, лѐгка. А для гэтага неабходна спалучаць разнастайныя формы работы, якія б не прымушалі дзіця «завучваць», а падштурхоўвалі да свядомага жадання запомніць новае слова, яскравы паэтычны радок, падзяліцца радасцю свайго адкрыцця з сябрамі, бацькамі.

     Формы работы педагогаў дашкольнай установы з бацькамі.

Індывідуальныя формы:

- стварэнне герба сям’і, радаводу;

- распрацоўка і падрыхтоўка касцюмаў да народных святаў;

- прыгатаванне страў беларускай кухні;

- мэтавыя прагулкі па горадзе;

- наведванне музеяў, выстаў;

- складанне апавяданняў на розныя тэмы;

- збіранне ілюстрацый, выразак з часопісаў;

- анкетаванне бацькоў.

Калектыўныя формы:

- кансультацыя "Мая Радзіма-Беларусь";

- семінар-практыкум "Традыцыі беларусаў і іх асноўныя запаветы";

- лекторый "Роля бацькоў, бабуляў і дзядуляў у выхаванні сваіх нашчадкаў";

- сямейны клуб "Талака";

- гутаркі, успаміны дзядоў і бабуль пра сваѐ мінулае;

- круглы стол "Мудраслоўе на кожны дзень", "Як выхаваць беларуса"; - лекцыя-дыялог "За талакою ўсѐй сям’ѐю" (аб працоўным выхаванні ў сучаснай сям’і);

- забава "За здаровы лад жыцця";

- сустрэчы са знакамітымі жанчынамі Беларусі, шматдзетнымі маці, жанчынамі года;

- вечарына "Не пусцім наш род на звод";

- конкурс "Дружна стане ў карагод наш славуты радавод";

- сумесныя народныя святы і абрады;

- гасцѐўня "Любімая песня (верш, прыказка) нашай сям’і";

- вечар-партрэт "Куфэрачак сямейнага шчасця";

- вячоркі "Сення ў нашай хаце свята";

- шоў-конкурс "Вось такія пірагі!";

- стварэнне і работа міні-музеяў у групе (беларускае нацыянальнае адзенне, жывельны і раслінны свет, гістарычныя помнікі, дэкаратыўна- прыкладное мастацтва і інш.) ;

 - інсцэнізацыя казак і паданняў;

- школа маладых бацькоў  ( "Якая матка, такое і дзіцятка " – цыкл сустрэч з маладымі сем’ямі).

- сямейны педсавет  "Вопыт выхавання дзяцей".

     Каб вызначыць адметнасць педагагічнага вопыту сям’і, бацькам прапануецца анкета з пытаннямі і заданнямі:

- Ці ведае Ваша дзіця геаграфічныя назвы мясцовасці, дзе пражывае?

-Зможа сын (дачка) назваць Ваша поўнае імя і імя па бацьку?

-Як часта ўнук (чка) бачыцца з бабуляй і дзядулем?

-Як Вы рыхтуецеся да нацыянальных святаў, якія з іх адзначае Ваша сям’я?

-Якія рэцэпты (назвы) беларускіх страў перададзены Вам ад старэйшага пакалення?

-Ці гулялі б Вы з дзецьмі ў народныя гульні, каб ведалі іх змест і прыналежнасць святу (напрыклад, біткі ў Вялікдзень; гойданне на арэлях на Саракі, Гуканне вясны і інш.)?

        Спадзяемся, што прапанаваныя сродкі і формы дапамогуць Вам арганізаваць цікавую і змястоўную дзейнасць у дадзеным накірунку.  Толькі агульнымі намаганнямі можна дабіцца станоўчага выніку ў далучэнні дзяцей да роднай спадчыны.

Бясспрэчна, што ўсе важнейшыя ўласцівасці асобы закладваюцца ў дзяцінстве. Таму на гэтым этапе вялікае значэнне маюць усе фактары. Адным з такіх чыннікаў, што ўплываюць на дзіця з самага пачатку яго пазнавальнай дзейнасці, з’яўляюцца цацкі. Іх педагагічны эфект быў заўважаны вельмі даўно. У гэтым даследаванні зроблена спроба разгляду месца традыцыйнай цацкі ў сістэме беларускай народнай педагогікі,разнастайнасць яе формаў, задачы, ускладзеныя на яе, спосабы яе выкарыстання і іншыя аспекты. Цацка – прадмет, прызначаны для дзіцячых гульняў, які дае ўяўленне пра рэчы і вобразы, дапамагаючы дзіцяці пазнаваць навакольны свет і з’яўляецца адным са сродкаў разумовага, эстэтычнага і фізічнага выхавання. Змест і знешні выгляд цацкі вызначаюцца канкрэтнымі выхаваўчымі задачамі ў адпаведнасці з узростам, развіццѐм і інтарэсамі дзіцяці (адрозніваюць дыдактычныя, тэхнічныя, тэатральныя, музычныя, спартыўныя цацкі, а таксама цацкі-забаўкі).

Цацкі выкарыстоўваюцца таксама як сувеніры і мастацкія вырабы для аздаблення інтэр’ераў.На Беларусі самымі старажытнымі і распаўсюджанымі былі гліняныя цацкі, пустацелыя гліняныя шарыкі, яйкі з каменным шарыкам унутры, фігурныя цацкі свістулькі. Верагодна, гэтыя цацкі ў старажытныя часы мелі таксама і рытуальнае прызначэнне: свіст ці бразгаценне павінны былі адганяць злых духаў. Фігуркі людзей, якія абазначалі продкаў, хатніх жывѐл, ляпілі з надзеяй паўплываць на дабрабыт сям’і. Масавы выраб гліняных цацак пачаўся ў ХІ–ХІІІ стагодзях разам з развіццѐм ганчарства. Свістулькі рабіліся ў выглядзе птушак і конікаў, ляпілі фігуркі людзей. Яны вызначаюцца умоўнасцю форм і вобразаў, створаныя прасцейшымі прыѐмамі лепкі. Сярод знаходак XVI–XVII стагоддзяў сустракаюцца вырабы, ўпрыгожаныя зялѐнай, карычневай, празрыстай палівай.

Свайго росквіту мастацтва глінянай цацкі дасягнула  ў XIX – першай палове XX стагоддзя, калі цацкі вырабляліся практычна ва ўсіх ганчарных цэнтрах Беларусі. Для большасці цацак характэрна выпрацаваная яшчэ ў старажынасці стылістыка–абагуленасць, стылізаванасць і ўмоўнасць форм. Звычайна іх пакрывалі зялѐнай, карычневай або жоўтай палівай, а ў традыцыйных цэнтрах чорна задымленай керамікі цацкі таксама мелі чорны колер. З канца ХІХ стагоддзя пашыраецца таксама цацканаіўна-рэалістычнага характару, у якіх дакладна і падрабязна мадэляваныя фігуркі жывѐл, людзей у тагачасным адзенні, часта ў нескладаным дзеянні. Значнае пашырэнне ў народным побыце мела драўляная цацка,звычайна з імітацыяй рухаў ці дзеяння. Тут пыталіся як бы ажавіць цацку. Папулярнымі былі пілавальшчыкі. Для пілавальшчыка-адзіночкі з дошчачкі выстругвалі схематычны сілуэт чалавечай фігуры, у плечы ўстаўлялі дзве палачкі-рукі, а ў іх жорстка мацавалі «пілу» з трэскі.  Ніжні завостраны канец цацкі ўтыкалі ў бульбіну, якая служыла процівагай. Цацку ставілі на край стала і яна паціху пагойдвалася – «пілавала» яўнае бервяно. Складаней было зрабіць парных пілавальшчыкаў.  Адзін стаяў на дошчачцы-аснове, а другі на перакладзіне, што імітавала падстаўку (сталюгу) для распілоўкі бярвенняў. Праз стойкі «сталюгі» і «пілу», за якую трымаліся фігуркі, прапускаўся каленчаты рычажок з дроту. Круціш за рычажок і пілавальшчыкі пілуюць. Дрывасекі ці кавалі (мядзведзь і каваль) рабілісягарызантальных палачках. На верхняй – адзін, на ніжняй – другі. Пасоўваеш палачкі ўправа-улева, і кавалі па чарзе б’юць па «кавадле».  Акрамя такіх рухаючыхся драўляных цацак рабілі і іншыя. Такія, напрыклад, як цацкі-птушкі. Іх падвешвалі над дзіцячымі калыскамі і адбітак сацыяльнага ладу грамадства, узроўню яго культуры,  нацыянальных мастацкіх традыцый і эстэтычных запатрабаванняў. Цацкі выкарыстоўваюцца таксама як сувеніры і мастацкія вырабы для аздаблення інтэр’ераў. На Беларусі самымі старажытнымі і распаўсюджанымі былі гліняныя цацкі, пустацелыя гліняныя шарыкі, яйкі з каменным шарыкам унутры, фігурныя цацкі свістулькі. Верагодна, гэтыя цацкі ў старажытныя часы мелі таксама і рытуальнае прызначэнне: свіст ці бразгаценне павінны былі адганяць злых духаў. Фігуркі людзей, якія абазначалі продкаў, хатніх жывѐл, ляпілі з надзеяй паўплываць на дабрабыт сям’і. Масавы  выраб гліняных цацак пачаўся ў ХІ–ХІІІ стагодзях разам з развіццѐм ганчарства. Свістулькі рабіліся ў выглядзе птушак і конікаў, ляпілі фігуркі людзей. Яны вызначаюцца умоўнасцю форм і вобразаў, створаныя прасцейшымі прыѐмамі лепкі. Сярод знаходак XVI–XVII стагоддзяў сустракаюцца вырабы, ўпрыгожаныя зялѐнай, карычневай, празрыстай палівай. Свайго росквіту мастацтва глінянай цацкі дасягнула ў XIX – першай палове XX стагоддзя, калі цацкі вырабляліся практычна ва ўсіх ганчарных цэнтрах Беларусі. Для большасці цацак характэрна выпрацаваная яшчэ ў старажынасці стылістыка – абагуленасць, стылізаванасць і ўмоўнасць форм. Звычайна іх пакрывалі зялѐнай, карычневай або жоўтай палівай, а ў традыцыйных цэнтрах чорна- задымленай керамікі цацкі таксама мелі чорны колер.  З канца ХІХ стагоддзя пашыраецца таксама цацканаіўна-рэалістычнага характару, у якіх дакладна і падрабязна мадэляваныя фігуркі жывѐл, людзей у тагачасным адзенні, часта ў нескладаным дзеянні. Значнае пашырэнне ў народным побыце мела драўляная цацка,звычайна з імітацыяй рухаў ці дзеяння. Тут пыталіся як бы ажавіцьцацку. Папулярнымі былі пілавальшчыкі. Для пілавальшчыка-адзіночкі з дошчачкі выстругвалі схематычны сілуэт чалавечай фігуры, у плечы ўстаўлялі дзве палачкі-рукі, а ў іх жорстка мацавалі «пілу» з трэскі. Ніжні завостраны канец цацкі ўтыкалі ў бульбіну, якая служыла процівагай. Цацку ставілі на край стала і яна паціху пагойдвалася – «пілавала» уяўнае бервяно. Складаней было зрабіць парных  пілавальшчыкаў. Адзін стаяў на дошчачцы-аснове, а другі на перакладзіне, што імітавала падстаўку (сталюгу) для распілоўкі бярвенняў. Праз стойкі «сталюгі» і «пілу», за якую трымаліся фігуркі,прапускаўся каленчаты рычажок з дроту. Круціш за рычажок і пілавальшчыкі пілуюць. Дрывасекі ці кавалі (мядзведзь і каваль) рабілісяна гарызантальных палачках. На верхняй – адзін, на ніжняй – другі.Пасоўваеш палачкі ўправа-улева, і кавалі па чарзе б’юць па «кавадле». Акрамя такіх рухаючыхся драўляных цацак рабілі і іншыя. Такія, напрыклад, як цацкі-птушкі. Іх падвешвалі над дзіцячымі калыскамі і адбітак сацыяльнага ладу грамадства, узроўню яго культуры, нацыянальных мастацкіх традыцый і эстэтычных запатрабаванняў. Цацкі выкарыстоўваюцца таксама як сувеніры і мастацкія вырабы для аздаблення інтэр’ераў.На Беларусі самымі старажытнымі і распаўсюджанымі былі гліняныяцацкі, пустацелыя гліняныя шарыкі, яйкі з каменным шарыкам унутры, фігурныя цацкі свістулькі. Верагодна, гэтыя цацкі ў старажытныя часы мелі таксама і рытуальнае прызначэнне: свіст ці бразгаценне павінны былі адганяць злых духаў. Фігуркі людзей, якія абазначалі продкаў, хатніх жывѐл, ляпілі з надзеяй паўплываць на дабрабыт сям’і. Масавы выраб гліняных цацак пачаўся ў ХІ–ХІІІ стагодзях разам з развіццѐм ганчарства. Свістулькі рабіліся ў выглядзе птушак і конікаў, ляпілі  фігуркі людзей. Яны вызначаюцца умоўнасцю форм і вобразаў, створаныя прасцейшымі прыѐмамі лепкі. Сярод знаходак XVI–XVII стагоддзяў сустракаюцца вырабы, ўпрыгожаныя зялѐнай, карычневай, празрыстай палівай. Свайго росквіту мастацтва глінянай цацкі дасягнула ў XIX – першай палове XX стагоддзя, калі цацкі вырабляліся практычна ва ўсіх ганчарных цэнтрах Беларусі. Для большасці цацак характэрна выпрацаваная яшчэ ў старажынасці стылістыка – абагуленасць, стылізаванасць і ўмоўнасць форм. Звычайна іх пакрывалі зялѐнай, карычневай або жоўтай палівай, а ў традыцыйных цэнтрах чорна- задымленай керамікі цацкі таксама мелі чорны колер. З канца ХІХ стагоддзя пашыраецца таксама цацка наіўна-рэалістычнагахарактару, у якіх дакладна і падрабязна мадэляваныя фігуркі жывѐл,людзей у тагачасным адзенні, часта ў нескладаным дзеянні. Значнае пашырэнне ў народным побыце мела драўляная цацка,звычайна з імітацыяй рухаў ці дзеяння. Тут пыталіся як бы ажавіць цацку. Папулярнымі былі пілавальшчыкі. Для пілавальшчыка-адзіночкі з дошчачкі выстругвалі схематычны сілуэт чалавечай фігуры, у плечы ўстаўлялі дзве палачкі-рукі, а ў іх жорстка мацавалі «пілу» з трэскі.  Ніжні завостраны канец цацкі ўтыкалі ў бульбіну, якая служыла процівагай. Цацку ставілі на край стала і яна паціху пагойдвалася – «пілавала» уяўнае бервяно. Складаней было зрабіць парных пілавальшчыкаў.  Адзін стаяў на дошчачцы-аснове, а другі на перакладзіне, што імітавала падстаўку (сталюгу) для распілоўкібярвенняў. Праз стойкі «сталюгі» і «пілу», за якую трымаліся фігуркі, прапускаўся каленчаты рычажок з дроту. Круціш за рычажок іпілавальшчыкі пілуюць. Дрывасекі ці кавалі (мядзведзь і каваль) рабілісяна гарызантальных палачках. На верхняй – адзін, на ніжняй – другі.Пасоўваеш палачкі ўправа-улева, і кавалі па чарзе б’юць па «кавадле».Акрамя такіх рухаючыхся драўляных цацак рабілі і іншыя. Такія, напрыклад, як цацкі-птушкі. Іх падвешвалі над дзіцячымі калыскамі і творчаму і эстэтычнаму развіццю асобы. Акрамя выхаваўчага значэння, яна часта мела і магічны, абарончы сэнс.

Народная цацка і сѐння мае педагагічнае значэнне, выконваючы, акрамя ўсяго пералічанага, функцыю далучэння новых пакаленняў да традыцыйнай культуры беларускага народа, што так важна ў сучасным глабалізаваным свеце.

Літаратура

1.Жаўняровіч Г.Д. «Цацкі ў беларускай народнай педагогіцы” 2. Ракава Л. В. Традыцыі сямейнага выхавання ў беларускай вѐсцы. / Л.В.Ракава – Мн.: «Ураджай», 2000. – с. 111.

2. Сахута Я. Беларускае народнае дэкаратыўна-прыкладное мастацтва: 2-ое выд., перапрац. і дап. / Я. Сахута. – Мн.: Беларусь, 2001. – с. 110.

3. Грымаць А. А. Метад. дапам. / А.А.Грымаць, Л.М.Варанецкая, .В.Пашкевіч. – Народная педагогіка беларусаў. – Мн.: Выд. Ул. М. Скакун, 1999. – с. 256.

4. Сахута Я. Народнае мастацтва Беларусі. – Мн.: БелЭн, 1997. – с. 287.

Патрыятызм з’яўляецца духоўным здабыткам асобы, адным з важнейшых элементаў грамадскай свядомасці і фундаменту грамадскай і дзяржаўнай сістэм, складае маральную аснову іх жыццядзейнасці і эфектыўнага функцыяніравання.

Патрыятызм грамадзян садзейнічае кансалідацыі духоўных сіл грамадства ў інтарэсах умацавання магутнасці Радзімы.

Адной з задач рэформы адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь зяўляецца выхаванне грамадзянскасці і патрыятызму ў падрастаючага пакалення.

Дашкольныя ўстановы – пачатковы этап сістэмы адукацыі. Яны прызваны фарміраваць у дзяцей першыя ўяўленні аб навакольным асяроддзі, даць ім магчымасць з маленства адчуць сябе грамадзянінам сваёй Айчыны.

Патрыятычнае выхаванне дашкольнікаў пачынаецца з пазнання Радзімы, яе каштоўнасцей, сярод якіх асноўнымі з’яўляюцца: родныя мяціны, бацькоўскі дом; поспехі і дасягненні народа; людзі і іх жіццядзейнасць; гістарычнае мінулае, грамадзянскі гонар і нацыянальная годнасць, нацыянальна-культурныя традыцыі; духоўныя набыткі: літаратура, мастацтва, навука і адукацыя; талерантнасць, выхаванне сяброўства між народамі.

У патрыятычным выхаванні педагогіка падтрымліваецца прынцыпу – праз малое да вялікага. Пачуццё павагі да Радзімы выхоўваецца паступова.

Пачынаць неабходна з выхавання шчырых, дабразычлівых адносін да сваіх родных і блізкіх: маці, бацькі, бабулі, дзядулі, сястрычкі, брата. У дзіцяці неабходна абудзіць пачуцці, што яго любяць, аб ім клапоцяцца і ад яго чакаюць узаемных адносін.

Пачынаючы работу па патрыятычным выхаванні, педагогу неабходна перш за ўсё, самому добра ведаць прыродныя, культурныя, сацыяльныя і эканамічныя асаблівасці роднага краю. Вельмі важна выбраць аб’екты, аб якіх варта расказаць дзецям. Улічваючы ўзроставыя асаблівасці дзяцей групы, выхавальнік  можа сам вызначыць аб’ём і змест ведаў, якімі пажадана авалодаць кожнаму выхаванцу. Увесь пазнавальны матэрыял размяркоўваецца такім чынам, каб дзеці на працягу года засвойвалі веды паступова, у пэўнай сістэме. Тэматычнае планаванне адукацыйнага працэсу эфектыўна спрыяе на засваення дзецьмі ведаў аб сваёй краіне, сваёй сям’і, родным горадзе, аб гісторыі і традыцыях беларускага народа, аб працы людзей Беларусі.

Таксама неабходна адзначыць, што патрыятычнае бачанне свету дзяцей залежыць ад асаблівага матэрыяльнага і духоўнага ўкладу ў росквіт роднай зямлі.

Вялікае значэнне для патрыятычнага выхавання мае актыўная, разнастайная дзейнасць дзяцей, таму, што быць патрыётам – гэта не толькі ведаць і любіць сваю краіну, але і актыўна дзейнічаць на яе карысць.

Фарміруючы пачаткі патрыятычных пачуццяў у дзяцей, важна выхоўваць у іх павагу да ветэранаў вайны і працы:

1.Праводзіць гутаркі аб подзвігах савецкіх воінаў у перыяд Вялікай Айчыннай вайны, а таксама пры абароне свайго горада, сталіцы, вёскі.

2.Расказаць пра дзяцей-герояў вайны.

3.Арганізоўваць тэматычныя святы, ранішнікі, забавы з запрашэннем ветэранаў ВАВ, вязняў, дзяцей-відавочцаў.

У рабоце па фарміраванню патрыятычных якасцяў у дзяцей дашкольнага ўзросту неабходна выкарыстоўваць наступныя метады:

1.Назіранне.

2.Мэтавыя прагулкі і экскурсіі.

3.Гутаркі.

4.Выкарыстанне мастацкіх твораў (відэаролікаў, рэрадукцыі карцін, ілюстрацыі і інш.).

5.Развучванне і праслухванне з дзецьмі  песень, вершаў, казак, прымавак, прыказак, апавяданняў, музычных твораў.

6.Далучэнне дзяцей да пасільнай грамадска-карыснай працы.

7.Заахвочванне за ініцыятыву і імкненне самастойна падтрымліваць парадак ў бліжэшым асяроддзі, беражлівыя адносіны да грамадскай маёмасці, за дабрасумленна выкананыя даручэнні, добрыя паводзіны.

8.Асабісты праклад дарослых (педагога і бацькоў), якія любяць свой горад, краіну, прымаюць актыўны ўдзел ў жыцці і росквіту Радзімы, грамадства.

Такім чынам, у сучасных умовах фарміраванне грамадзянскасці і патрыятызму ў дзяцей дашкольнага ўзросту заключаецца ў выхаванні станоўчых адносін да сваёй краіны, адказнасці і абавязку як норме грамадскіх паводзін, сацыяльнай актыўнасці, самога сябе як творчай, свабоднай, працавітай, надзеленай агульначалавечымі маральнымі якасцямі асобы.

Бо Радзіма для чалавека – самае дарагое і свяшчэннае, без чаго ён перастае быць асобаю.

Цель: создание условий для формирования патриотических качеств у детей дошкольного возраста в процессе игры.

Задачи:

1.Систематизировать знания детей о социально значимом событии (празднике) «День Победы»

2.Формировать умения самостоятельно развивать сюжет игры.

3.Развивать пространственные ориентировки через умения ориентироваться на территории детского сада.

4.Развивать ловкость, сообразительность.

5.Воспитывать чувство патриотизма, любовь к Родине.

Предварительная работа: Рассматривание иллюстраций, фотографий   на тему «Великая Отечественная Война». Чтение стихотворений, рассказов, художественной литературы о войне.  Рисование, лепка по теме: «Неравный бой». Подготовка презентаций, альбомов о подвигах советского народа в годы войны. Составление рассказа «Случай на войне» совместно с родителями. Разучивание песен.

Оборудование: «солдатское письмо военных времён», конверты с заданиями, игра «Танграм», карта, разрезанная на 8 частей, план местности, георгиевские ленточки, разрезные картинки скворечника и дуба, 2 воздушных шара, шифровки на каждого ребёнка, «мины» (вырезанные из картона круги), на которых написаны примеры, 2 бутылочки, коробочки от киндер-сюрприза, знамя, музыкальный центр для прослушивания гимна Республики Беларусь.

Игровые действия:

Действия проходят на спортивной площадке дошкольного учреждения.

Воспитатель (В.)

В.Какой праздник отмечает вся наша страна 9 мая?

(Включить музыку)1418 дней длилась война. Сколько горя и слёз она принесла! Миллионы жизней по всей земле взрослых и детских погибли от пуль и умерли  от голода и холода. Остались разрушенными тысячи деревень и городов.

В.Давайте же почтим память, павших солдат в Великой Отечественной войне минутой молчания!

В.Ребята, в прошлом году  дети из другого детского сада играли в эту игру, а сегодня они попросили сыграть нас. На квест-игре мальчишки и девчонки искали полковое знамя, которое потом отправили в нашу столицу – город Минск. Сегодня это знамя нам вернули, так как узнали, что мы  будем играть в эту игру. И  теперь это знамя будет храниться у нас в музее, нам его отдали на хранение.

(Подъём знамени)

Наша квест-игра сегодня посвящена празднику Дню Победы.

В.А какие задания нас ждут с вами впереди - узнаете, открыв это письмо.

В.Дорогие ребята! Сегодня самый замечательный праздник День Победы! Этот праздник отмечает вся страна. Многие не вернулись с фронта, погибли, защищая нашу Родину. Завещаем вам, помнить героев, чтить их память. А когда вы вырастите, защищать нашу страну!

В плену оказался наш генерал. Наш приказ мы отправляем в записке. Прочитав его, вы узнаете, что делать. Здесь вы можете проявить своё мужество и отвагу». Ветераны Великой Отечественной войны.

Дети открывают письмо, а там ничего нет. (Письмо написано свечой)

Видно боялись, что кто-то прочитает, и зашифровали письмо. Как прочитать? Смотрите! В коробке есть какие-то предметы: спички, свечка, краски, вода, кисточка. Может они нам помогут прочитать письмо?

«Приказываю: выручить из плена генерала».

В.Ребята, у нас задания, которые приготовили для вас ветераны. Если вы правильно их выполните, вы спасёте из плена генерала и найдёте военный пакет.

В.Делимся на команды (в военной шапке завёрнутые папироски с изображением наземной и морской военной технике). Одна команда танкисты, другая моряки.

Двигаемся по символам к первому заданию (символ капля и дерево) по дорожкам, там конверт с заданием.

ЗАДАНИЯ:

1.«Собери технику, на которой будете двигаться дальше» (Танграм: военный корабль, танк).

Какая техника помогала сражаться на море, на земле.

(Образец даётся в том случае, если дети не справятся самостоятельно).

2.Следующее задание вы найдёте, если сможете сориентироваться по плану (двигаются к веранде).

3.(на веранде на столе конверт с заданием). Подбери к картинкам предложения, поставь их в правильном порядке. Перескажи рассказ. Придумай завершение рассказа.

4.«Реши примеры, узнаешь, куда двигаться дальше» (тут же на веранде развешаны цифры, на обратной стороне - буквы), дети решают примеры, полученный ответ ищут на стенах. Из полученных букв составляют слово (ворота, бассейн).

5.Связисты передали сообщение, что впереди вражеские танки. Чтобы враг нас не заметил, а может, отправим вперёд разведчика? Разведай, где находятся вражеские танки, и посчитай сколько их.

Разведчик, а потом  все дети проходят полосу препятствий, чтобы добраться до следующего задания.

Выходят к заданному месту и подбивают вражеские танки (киндер-сюрпризы с песком).

Составляют задачу, по действию «На поле боя было 10 вражеских танков. 7 танков подбили. Сколько танков осталось?». Выкладывают решение. Дают ответ. Получают следующее задание

6.«Куда будем двигаться дальше, узнаете, отгадав ребус» (дуб).

Вся группа собирается у дуба. На дубе висит парашют с заданием.

7.«Преодолейте полосу препятствий, найдёте то, что искали».

Дети идут друг за другом  по полосе препятствий и находят связанного генерала. Освобождают его. Генерал их благодарит и вручает медали за отвагу (звучит музыка «День Победы).

Дети читают стихи. Поют песню «День Победы».

Игра завершается.

Унутраныя механізмы дзіцячага маўлення ўтвараюцца толькі пад уплывам сістыматычнага арганізаванага маўлення дарослых. Вядомы псіхалінгвіст М. І. Жынкін пісаў, што пры перадачы паведамлення ў мозг уводзяцца два віды інфармацыі: а) пра прадметы і з’явы навакольнага свету; б) пра правілы мовы, на якой гэта паведамленне падаецца. Апошні від інфрмацыі ўводзіцца ў няяўнай форме, паколькі правілы мовы прымяняюцца, але пра самі правілы нічога не гаворыцца. Такім чынам, развіццё маўлення ёсць увядзенне ў мозг чалавека мовы ў няяўным выглядзе – праз маўленне.

Дзеці спачатку толькі пераймаючы (прыкладна да 1 года 8 месяцаў), а потым і неўсвядомлена аналізуючы маўленне дарослых, засвойваюць усе тонкасці вымаўлення, словаўжывання, пабудовы фразы. Вучыць дзяцей трэба на лепшых узорах роднай мовы, і ў гэтым вядучая роль належыць выхавальніку, які пастаянна кантактуе з дзецьмі і ад якога дзеці пераймаюць , засвойваюць культуру маўлення.

Пад культурай маўлення разумеецца яго правільнасць і выразнасць, камунікатыўная мэтазгоднасць: адпаведнасць нормам арфаэпіі, лексікі, граматыкі, стылістыкі, устаноўленым для літаратурнай мовы традыцыям, а таксама ўменне карыстацца моўнымі  сродкамі ў розных умовах зносін адпаведна з мэтай і зместам маўлення.

На жаль, у маўленні некаторых выхавальнікаў сустракаецца цэлы шэраг памылак. Найбольш тыповымі з іх з’яўляюцца:

• парушэнне арфаэпічных нормаў: вымаўленне гукаў паводле іх абазначэння на пісьме, хоць пісьмо не заўсёды перадае літаратурнае вымаўленне слова( гарадскі, сшытак, у рэчцы, мыешся замест гарацкі, шшытак, у рэццы, мыесься);
• ужыванне незразумелых для дзяцей слоў: спецыяльных тэрмінаў (кампазіцыя апавядання, дэкаратыўнае маляванне), слоў іншамоўнага паходжання (дэфект, канфлікт);
• ужыванне слоў-паразітаў, якія засмечваюць маўленне (значыць, вось, так бы мовіць, як бы);
• залішняя ласкальнасць, хуткі тэмп маўлення і шматслоўе або залішняя лаканічнасць, часам грубасць.

Шмат памылак у маўленні выхавальніка абумоўлена інтэрфірэнцыяй: засмечваннем беларускага маўлення русізмамі, рускага – беларусізмамі на ўзроўні лексікі, граматыкі, фанетыкі, арфаэпіі.

Якія ж патрабаванні ставяцца да маўлення выхавальніка, каб ён стаў для дзяцей узорам высокай культуры маўлення?

Перш за ўсё – гэта змястоўнасць.  Выхавальнік павінен несці дзецям новую праўдзівую інфармацыю, раскрываць перад імі ўзаемасувязі і ўзаемазалежнасці, што існуюць у навакольным жыцці, даваць ацэнку ўчынкам дзяцей і дарослых.

Слоўнік выхавальніка павінен быць багатым і дакладным. Для выказвання сваіх эмацыянальных адносін да дзяцей, іх учынкаў, для скадання аповеду, апісання розных прадметаў выхавальніку неабходна выкарастоўваць вялікую колькасць разнастайных слоў, у тым ліку сінонімы, антонімы, вобразныя літаратурныя і народныя выразы, фразеалагічныя звароты. Варта часцей ужываць словы, якія больш цяжка засвойваюцца дзецьмі (абазначэнні адценняў колераў, матэрыялаў, мастацкія выразы, абагульняльныя словы і інш.).

Дакладнасць маўлення – гэта ўменне з многіх блізкіх па змесце слоў выбраць тое, якое найбольш дакладна і поўна характарызуе прадмет або з’яву, іх уласцівасці.

Выразнасць маўлення – гэта эмацыянальнасць, ярка выражаныя адносіны да таго, пра што гаворыцца, і да тых, каму адрасавана выказванне. Выразнасць дасягаецца і ўменнем выбіраць дакладнае слова, пабудаваць фразу, і выкарыстаннем літаратурных мастацкіх сродкаў вобразнасці – эпітэтаў, метафар, параўнанняў, гіпербал, і разнастайнасцю інтанацый.

Пэўныя патрабаванні ставяцца і да гукавога боку маўлення выхавальніка: чыстае гукавымаўленне, выразная дыкцыя, арфаэпічная правільнасць.

Зносіны выхавальніка з дзецьмі носяць дыдактычны характар. Перш за ўсё ў размове з дашкольнікамі неабходна памятаць пра іх узроставыя магчымасці і гаварыць з імі так, каб маўленне педагога было зразумелым і ў той жа час выклікала ў дзяцей яскравыя вобразы і дзейнічала на пачуцці. Так, размаўляючы з малодшымі дзяцьмі, выхавальнік ужывае словы з канкрэтным зместам, кароткія і простыя па структуры фразы, няхуткі тэмп гутаркі, эмацаянальнасць, На пятым-шостым годзе жыцця дзецям становяцца даступнымі прычыны ўзнікнення нескаладаных з’яў, якія ў маўленні адлюстроўваюцца з дапамогай складаназлучаных і складаназалежных сказаў. Дакладныя інтанацыі выхавальніка дазваляюць дзіцяці адчуць сябе больш сталым і паказаць гэта ў стаіх учынках, паводзінах.

Парушэнні ўзроставых межаў, абумоўленных псіхалага-фізіялагічнымі асаблівасцямі дзяцей малодшага, сярэдняга і старэйшага ўзросту, прыводзяць да педагагічных памылак, пралікаў: непаразумення, зніжэння інтарэсаў, раздражэння, пасіўнасці дзяцей.

Выхавальніку неабходна валодаць уменнямі весці дыялог, расказваць, слухаць іншых. Маўленне яго павінна быць нешматслоўным, але зразумелым і лагічным. У дзейнасці кожнага педагога важным з’яўляецца навык публічнага маўлення: уменне выступаць перад калегамі, наладжваць калектыўную гутарку с бацькамі. Узорам для дзяцей павінна быць уся манера паводзін выхавальніка ў працэсе маўленчых зносін (поза, жэсты, адносіны да суразмоўцаў).

Кожны чалавек належыць да пэўнага народа, і ў адпаведнасці з гэтым мае пэўную нацыянальнасць. Яе нельга выбраць паводле свайго густу ці спадобы.

У кожнага народа ёсць свая гісторыя, свае карані і звычыі, у тым ліку і ў беларускага. Найлягчэй распазнаюць беларуса па мове, якой ён карыстаецца. Перакладзіце на іншую мову ўсім вядомыя словы песні, трапныя выразы ў творах беларускіх пісьменнікаў, у фальклорных творах ці проста матчыны словы – і знікне прывабнасць, мілагучнасць, сакавітасць мовы.

Большую частку ўражанняў чалавек выносіць з дзяцінства. Гэтыя ўражанні застаюцца з ім на ўсё жыццё. Менавіта дашкольны ўзрост прадстаўляе спрыяльныя перспектывы фарміравання ў дзяцей грамадскіх і патрыятычных пачуццяў. Праз пазнанне мінулага і сучаснага нашай краіны,яе культуры, традыцый, роднай прыроды, дасягненняў народа, праз розныя праяўленні ў дзяцей дашкольнага ўзросту фарміруюцца патрыятычныя пачуцці, якія абумоўлены самой прыродай жыцця чалавека.

Сучасныя педагагічныя тэхналогіі накіраваны, у першую чаргу, на засваенне вучэбнай праграмы праз спецыяльна арганізаваныя формы навучання – заняткі і сумсную дзейнасць з выхаванцамі, але неабходна выкарыстоўваць розныя прыёмы і метады, каб больш паглыблена знаёміць дзяцей дашкольнага узросту з родным краем, беларускімі традыцыямі, фальклорам, прывіваць любоў да бацькоў, навакольнага асяроддзя, выхоўваць пачуццё грамадзянскасці і любові да Радзімы.

З вялікай колькасцю навучальнай і метадычнай літаратуры, якая выкарыстоўваецца пры правядзенні заняткаў, педагогу трэба адабраць толькі тую, якая неабходна  на занятак, не забываючы пра інтарэсы саміх дзяцей. Адабраны матэрыял павінен быць цікавым для арганізацыі розных відаў дзіцячай дзейнасці. Вельмі паспяхова праходзяць міні-экскурсіі ў “Беларускую хатку”, дзе выхаванцы маюць магчымасць  не толькі пачуць, але і ўбачыць сваімі вачамі розныя старадаўнія прадметы працы, адзенне вяскоўцаў, жыхароў тагачаснай Беларусі. Бо асноўная мэта выхавальніка – зацікавіць выхаванцаў, данесці часцінку ведаў пра родны край, Радзіму, гісторыю, традыцыі.

Давайце ж дапаможам нашым дзецям стаць сапраўднымі грамадзянамі, добрымі, дапытлівымі, церпялівымі, разумнымі, а саме галоўнае – абудзіць веру ў тое, што яны вырастуць патрэбнымі для сваёй зямлі людзьмі

Першыя жыхары беларускай зямлі.

Першыя людзі прыйшлі на нашу зямлю сто тысяч гадоў назад. На тым месцы, дзе жыў чалавек, заўсёды застаюцца нейкія сляды: вуглі ад вогнішча, чарапкі, зброя, косткі здабытых на паляванні жывёл…

Старажытныя паселішчы даследуюць вучоныя-археолагі, якія і па сённяшні час знаходзяць шмат цікавага і нязведанага. На тэрыторыі сучаснай Беларусі былі раскапаны дзве стаянкі людзей, якія жылі за 25 тысяч гадоў да нас. Тады на нашай зямлі было значна халадней, чым зараз. На поўначы ўзімку і ўлетку ляжаў лёд, а астатні абшар займала тундра. У тундры вадзіліся мядзведзі, ваўкі, лісы і зайцы, дзікія коні і алені, а таксама зубры. Пасвіліся недалёка ад паселішч вялікія статкі парослых густой шэрсцю мамантаў і насарогаў.

Нашы далёкія продкі здабывалі сабе ежу паляваннем. Найлепшай здабычай лічыўся мамант. Ён давай шмат мяса, футра і патрэбныя ў гаспадарцы косці.

Аб паходжанні назвы “Беларусь”.

Вялікая цікавасць да гісторыі культуры Беларусі мае вялікую значнасць у нацыянальным адраджэнні. Гэта адчуваецца і ў адкрыцці новых выданняў, шматлікіх публікацый у газетах, часопісах, ва ўзнікненні розных аб’яднанняў.

Відавочна, кожнага чалавека хвалюе пытанне: адкуль наш радавод, якая біяграфія ў майго горада ці маёй вёскі? Над многімі пытаннямі яшчэ трэба працаваць навукоўцам, гісторыкам, асветнікам, краязнаўцам.

Паходжанне тэрміна “Белая Русь” канчаткова не высветлена. Паводле адной версіі, так называлі тыя рускія і беларускія землі, якія ў пэўны час не залежалі ні ад мангола-татарскіх ханаў, ні ад літоўскіх князёў: “белая” ў дадзеным выпадку – незалежная, вольная, свабодная.

 Паводле другой версіі, назва паходзіць ад колеру адзення (белых світак, сукенак, кашуль) жыхароў гэтых зямель або ад іх фізічных адзнак – яны былі светла русымі, амаль белымі.

Трэцяя версія тлумачыла, што Белай Руссю называліся землі, насельніцтва якіх было хрысціянскае, у процівагу Чорнай Русі, дзе быццам бы большы час захоўвалася язычніцтва.

В.М.Тацішчаў адзначыў, што ўпершыню тэрмін “Белая Русь” згадваецца ў Раскольніцкім і Растоўскім рукапісах ад 1135 г.

Маскоўскі князь Іван III у 2-й палове XV стагоддзя афіцыйна ўвёў тэрмін “Белая Русь” для абазначэння Рускай дзяржавы. У далейшым гэты тэрмін для абазначэння Маскоўскай Русі не ўжываўся.

Адносна зямель назва “Белая Русь” упершыню з’явілася ў XІV стагоддзі ў Іпацьеўскім летапісе. Дадзены тэрмін у той час адносіўся пераважна да беларускага Падзвіння, Падняпроўя, што адзначалася ў тагачасных хроніках. Польскі пісьменнік, гісторык і публіцыст С.Старавольскі ў кнізе “Польшча, ці Апісанне становішча Польскага” адносіў да Белай Русі шэсць ваяводстваў: Навагрудскае, Мсціслаўскае, Віцебскае, Мінскае, Полацкае, Смаленскае, гэта значыць, большую частку беларускіх зямель. У XVII стагоддзі ўрад Рускай дзяржавы Белай Руссю лічыў Полацкую, Віцебскую, Мсціслаўскую і Смаленскія землі. Астатнія беларускія землі ён называў літоўскімі.

У самым пачатку руска-польскай вайны 1654-1667 гг. цар Аляксей Міхайлавіч у дараванай грамаце  баярыну Бутурліну ад 6 мая 1964 года ўпершыню назваўся “Гасудар, цар і вялікі князь усяя Вялікай і Малай самадзяржавы”. А калі рускія войскі занялі большую частку тэрыторыі Беларусі, Украіны, цар асобнай граматай ад 3 верасня 1665 года афіцыйна і канчаткова дадаў да свайго тытула “вялікі князь Літоўскі, Белыя Русі і Падольскі”.

З першай паловы XVII стагоддзя ўсходняя частка Беларусі ў дакументальных матэрыялах называецца Беларуссю.

У прадмовах і пасляслоўях Францыска Скарыны назва “Белая Русь” не сустракаецца. Землі сваёй Радзімы Скарына называў “Брацімая Русь”. Гэтая назва на працягу некалькі стагоддзяў існавала разам з назвай “Белая Русь”.

Беларускія традыцыі і культура.

Беларуская нацыянальная гісторыя, яе падзеі і факты, культура Беларусі і яе развіццё непасрэдна звязаны са станаўленнем беларускага народа. Гістарычныя асобы і беларускія дзеячы, якія ўнеслі свой неацэнны унёсак у дасягненні гісторыі і культуры беларускай дзяржавы, вядомы далёка за межамі рэспублікі. Славіцца Беларусь і сваімі выдатнымі мясцінамі: многія гарады і вёскі і зараз захоўваюць бясконцае мноства выдатна захаваных архітэктурных і культурных помнікаў, напоўненых неразгаданымі таямніцамі беларускай гісторыі!

Культурна-гістарычная спадчына Беларусі цесна звязана з хрысціянскімі матывамі, але ў той жа час актуальнымі застаюцца захаваныя народам паганскія рытуалы. Менавіта таму да нашага часу захавалася вялікае мноства беларускіх культурных традыцый, а таксама старажытныя святы, такія, як Купалле, Каляды, Дажынкі, Масленіца і інш. 

Наша краіна можа ганарыцца тым, што ў нас захаваўся фальклор, які выдатна перадае характар ​​народа, яго адметнасць. Сюды мы можам аднесці песні, гульні, танцы і казкі, легенды і загадкі, прыказкі і прымаўкі продкаў. Яны дрыгатліва засцерагаць насельніцтвам і перадаюцца з пакалення ў пакаленне, захоўваюцца ў кнігах і фільмах, шануюць на святах.

Беларуская вышыванка

Вышыванка - гэта беларуская нацыянальная вопратка, якая ў наш час набірае папулярнасць. Цяпер вышыванка выйшла на міжнародны ўзровень і стала вядома грамадскасці.

Нашы продкі не насілі прыгожую вышытую вопратку кожны дзень, яна зберагалася для асаблівых выпадкаў. Адзенне ў узорах захоўвалася для вяселляў і іншых святочных мерапрыемстваў, было «выхадным». Чырвоны ўзор меў для нашых продкаў глыбокі сэнс, з'яўляўся абярэгам, які насіўся па краях адзення ў выглядзе ўзораў. Гэтыя ўзоры засцерагалі чалавека ад усяго дрэннага. Вышыць ўзор на строі - карпатлівая праца, яна магла займаць шмат месяцаў, аднак вынік прыносіў шмат шчасця і карысці. Кожная майстрыха старалася зрабіць свае ўборы найпрыгажэйшымі. Пры гэтым вышыванне на тканіне з'яўлялася звычайным хатнім заняткам для кожнай жанчыны, вышыўка наносілася на адзенне і рушнікі, але на продаж дадзеныя вырабы не выстаўляліся.

Нацыянальны беларускі арнамент - гэта не проста ўпрыгожванне ўбору, а цэлая гісторыя, якая мае сэнс. Кожны сімвал, вышыты на такой вопратцы, меў сэнс і сакральнае значэнне. Усе ўзоры можна «разгадаць», яны звязаны з зямлёй і з'яўляюцца асаблівым шыфрам беларускага народа.

Беларускія святы і звычаі.

Традыцыі на нашай зямлі можна падзяліць на каляндарныя і сямейна — абрадавыя. Да каляндарных традыцый адносяцца такія святы, як Масленіца, Купалле і Каляды. Да сямейна-абрадавых адносяцца вяселле, хрэсьбіны і пахаванне.

Святкаванне Каляд у Беларусі

На нашай зямлі галоўным зімовым святам здаўна былі Каляды. Раней дадзенае свята сімвалізавала пачатак новага года: і сельскагаспадарчага, і сонечнага. Святкаваць Каляды беларускі народ пачынаў з 6 студзеня і сканчаў 19 студзеня (па новым календары). Да Каляд, як і да шматлікіх іншых святах, рыхтаваліся загадзя: забівалі свінню (а сяляне, асабліва бедныя, вельмі рэдка елі мяса і дадзенае свята было адным з тых перыядаў, калі мяса можна было есці ўдосталь), абавязкова рабілі генеральную ўборку ва ўсім доме, стваралі сабе новыя прыгожыя ўборы і ішлі ў лазню, каб старанна памыцца і сустрэць свята чыстымі.

Беларускае вясновае свята «Масленіца».

Адным з самых старажытных славянскіх святаў з'яўляецца Масленіца. На календары дадзенае свята ніколі не была адзначана, бо не мела пэўнай даты, святкуецца масленіца за восем тыдняў да Вялікадня. Праз тыдзень пасля Масленіцы пачынаецца Вялікі пост. Царкоўны каляндар адзначае гэтае свята як «Сырная сядміца». Сяляне дрыгатліва ставіліся да дадзенага свята і падрыхтоўваліся да яго загадзя. У гэты перыяд на стале абавязкова павінна было быць шмат малочных прадуктаў, а вось мяса катэгарычна забаранялася ўжываць у ежу.

Гэтае свята сыходзіць каранямі ў паганскія часы і звязана з правадамі зімы. У Масленіцу прынята было весяліцца, радавацца адыходу халоднай пары года і прыходу вясны. У народных гуляннях, як правіла, прысутнічае вялікая пудзіла Масленіцы, якая ўвасабляе зіму, якую спальваюць на вогнішчы. Бліны — традыцыйнае страва, якую абавязкова варта паспрабаваць на гэтым свяце.

Купалле і Дажынкі ў Беларусі

У нашы дні беларускія традыцыі і звычаі не забытыя, нават моладзь цікавіцца гісторыяй продкаў. Вось чаму многія з задавальненнем прымаюць удзел у беларускіх святах, варожаць ў перыяд калядных святаў. 

Купалле, свята летняга сонцастаяння, наш народ таксама не абыходзіць бокам, свята радасці і весялосці суправаджаецца карагодамі і скачкамі праз вогнішчы. Дзяўчыны, якія жадаюць знайсці сабе жаніха, плятуць вянкі і пускаюць па рацэ.

Дажынкі, свята ўраджаю, у нашы дні святкуецца шырока, з вялікай колькасцю забаўляльных мерапрыемстваў, продажам сельскагаспадарчай прадукцыі і ўзнагародай працы лепшых фермераў. На гэтае свята з'язджаецца вялікая колькасць людзей, каб прыняць удзел у ім, адведаць смачнай беларускай ежы і адпачыць.

Беларускія абрады.

Да самых яркіх беларускіх абрадавых падзей адосіцца вяселле і хрэсьбіны. Па такіх важных нагодах, як правіла, збіраецца ўся сям'я, уключаючы блізкіх і далёкіх сваякоў, падаецца да стала мноства страў.

Абрад, які мае глыбокі сэнс — гэта беларускае вяселле.

Вяселле на нашай зямлі заўсёды было прадумана да дробязяў, і ўсе яго этапы былі старанна вывераныя. Сучаснае вяселле ўжо не мае такі глыбокі сэнс, хоць і па гэты дзень многія маладыя не адмаўляюцца ад традыцый продкаў.

Вясельны абрад меў пэўную паслядоўнасць з трох этапаў:

1.прадвясельны («запыты», сватаўство, змовін), 

2.вяселле (сама ўрачыстасць),

3.послевясельны (пірагі і «мядовы месяц»). 

І сёння прынята прыходзіць «у сваты» у дом нявесты, ладзіць тэатральны «выкуп нявесты», а «скрасці нявесту» на вяселлі — гэта святая справа любімых сябровак нявесты.

Хрэсьбіны — гэта сямейнае свята, звязанае з праваслаўнай таямніцай хросту дзіцяці. Беларускія сем'і рыхтуюцца да гэтай падзеі загадзя, старанна выбіраючы хросных бацькоў, звычайна сярод блізкіх сваякоў ці сяброў, і запрашаючы гасцей. Падрыхтоўка святочнага стала з майстэрскімі прысмакамі стала традыцыяй гэтага свята.

Народныя промыслы і зараз застаюцца актуальнымі і займаюць немалаважную ролю ў нашым жыцці. Яшчэ захаваліся майстры, якія займаюцца саломкай і лазой, вышыванкай, роспісам па шкле і ганчарствам.

Ткацтва — гэта адно з асноўных заняткаў беларускага народа. У старажытныя часы дзяўчынак вучылі ткаць у раннім узросце, а першае вытканае юнай майстрыняй сукно пакідалі да вяселля на пасаг. У кожным рэгіёне былі індывідуальныя ўзоры або арнаменты, кожны з якіх быў сімвалам поспеху, сонца, неба або зямлі.

Ганчарства — выраб рэчаў утылітарнага і дэкаратыўна-прыкладнога прызначэньня з абпаленай гліны. Назва паходзіць ад слова «горан» («гран», «гарно»). Зарадзілася ў раньнім нэаліце; як рамяство вылучылася са зьяўленьнем ганчарнага круга (у Беларусі ў X ст).

Ганчартсва ўключае тры галоўныя класы вытворчасьцяў:

• Падрыхтоўка звычайнай будаўнічай цэглы;
• Вытворчасьць рознай глінянай альбо каменнай посуды разам з рознымі больш грубымі прадметамі ўпрыгожваньня ці завадзкіх патрэбаў;
• Падрыхтоўка фаянсавыхі парцалянавых вырабаў, як прадметаў больш вытанчанай хатніх і завадзкіх абставінаў.

Па асноўным прыёмам паміж гэтымі трыма родамі вытворчасьцей няма істотных адрозьненьняў, але з-за таго, што для іх прымяняюцца вельмі неаднолькавыя гатункі гліны й асобныя асаблівыя прыёмы, то, разглядаючы ў асобнасьці вытворчасьць цэглы, фаянса й фарфору, тут мы зводзім некаторыя агульныя зьвесткі, якія адносяцца асабліва да таго роду разнастайных гліняных вырабаў сярэдняй вартасьці, якія вядомы ў прыватнасьці пад назвай ганчарных.

Культура Беларуси.

Наша культура прайшла досыць складаны шлях фарміравання падчас гістарычных падзей.

З Х па ХІІІ стагоддзе культура Беларусі характарызавалася высокім узроўнем развіцця і цеснай сувяззю з хрысціянствам. Адначасова з яе развіццём на тэрыторыі нашай рэспублікі распаўсюджвалася пісьменнасць. Гэтым перыядам датуюцца і рукапісныя кнігі, напрыклад, Тураўскае евангелле.

У ХІV-ХVІ стагоддзях адбывалася далейшае развіццё нацыянальнай культуры і, адпаведна, беларускай мовы. 

Развіццё пісьменнасці і кнігадрукавання ў Беларусі.

Філосаф, пісьменнік і грамадскі дзеяч Францыск Скарына стаў заснавальнікам не толькі беларускага, але і ўсходнеславянскага кнігадрукавання.

У гэты час назіраўся рэзкі росквіт беларускай культуры. Адкрываліся мастацкія і архітэктурныя школы, ствараліся літаратурныя і музычныя творы нашай сінявокай краіны вельмі рознабаковая. У Беларусі праходзіць шматлікая колькасць тэатральных, музычных, кіна-фестываляў, якія наведваюць як жыхары рэспублікі, так і госці.

Беларускі народ ганарыцца багатымі каранямі сваёй культуры, фальклорам, народнымі промысламі, абраднасцю.

Культурная эвалюцыя нашай нацыі звязана з незалежнасцю краіны, развіццём беларускай мовы, нацыянальнымі традыцыямі.

Тэатральнае мастацтва ў Беларусі.

У краіне працуе 28 дзяржаўных тэатраў. Большасць ставіцца да ведамства Міністэрства культуры. Сярод іх 18 драматычных, 7 лялечных і 2 музычныя.

Развіццё беларускай музыкі.

Мастацтва музыкі ў нашай краіне - гэта адмысловая вобласць мастацкага руху. Яна атрымала велізарнае развіццё ў ХХ стагоддзі дзякуючы творчым поспехам музыкаў рознай велічыні і кірункаў, аб'яднаных ідэй стварэння нацыянальнага музычнага мастацтва.

На сённяшні дзень у Беларусі існуе велізарнае мноства розных груп у сферы музыкі, спевакоў, якія працуюць у разнастайных музычных накірунках. У нашай слаўнай краіне існуюць музычныя гурты, якія працуюць у такіх напрамках, як рок, рэп, поп, народная музыка і іншыя. Сярод самых вядомых беларускіх музыкаў - гурт "Сябры", "J: Морс», «Без білета», аркестр пад кіраўніцтвам Міхаіла Фінберга, музыкі Дзмітрый Калдун, Пётр Ялфімаў, Алёна Ланская, Ірына Дарафеева і іншыя. У нас вы можаце пачуць творы выдатных беларускіх аўтараў сусветнай класікі, такіх як Эдуард Ханок, Яўген Алейнік, Уладзімір Мулявін, Ігар Лучанок. Прэславуты вакаліст, кампазітар і аранжыроўшчык нашай краіны Уладзімір Мулявін стварыў ансамбль «Песняры», які стаў легендай усяго свету. Яго імя ўвекавечана на маскоўскай Алеі зорак і ў Віцебску, горадзе правядзення «Славянскага базару».

Штогод у Беларусі праходзяць фестывалі, якія маюць шматгаліновыя напрамкі ў музычным рамястве: «Музы Нясвіжа», «Мінская вясна», «Залаты шлягер», «Беларуская музычная восень». Сімвалам музычнага руху нашай рэспублікі стаў Міжнародны фестываль мастацтва "Славянскі базар у Віцебску», у якім удзельнічаюць артысты з многіх краін.

Беларуская літаратура.

Немалаважнае месца ў культуры нашай рэспублікі займае літаратура. Выбітныя беларускія аўтары - гэта Янка Купала, Якуб Колас, Максім Багдановіч, Васіль Быкаў, Сімяон Полацкі.

Кожны год у нас праходзіць Дзень беларускага пісьменства, галоўнай мэтай якога з'яўляецца не толькі дэманстрацыя друкаваных выданняў і гістарычнага шляху пісьменства, але і развіццё сучаснай культуры і беларускай літаратуры.

Развіццё кіно ў Беларусі.

З пачатку мінулага стагоддзя ў нас пачала пачало інтэнсіўна развівацца мастацтва кіно. У 1924 годзе была створана беларуская арганізацыя па кінематаграфіі - Белдзяржкіно. У 1928 годзе прайшло адкрыццё кінастудыі «Савецкая Беларусь», якая выпускала навукова-папулярныя, мастацкія і хранікальныя фільмы. У канцы 40-х гадоў кінастудыя пераехала ў сталіцу, а з 1946-га года была перайменавана ў «Беларусьфільм».

Выхадцы з Беларусі пакінулі свой след і ў развіцці сусветнага кінематографа. Луіс Барт Маер, родам з Мінска, праславіўся ў галіне сусветнай кінематаграфіі. Ён вядомы не толькі, як заснавальнік кінастудыі Галівуду «Metro goldwyn mayer», але і як адзін з заснавальнікаў амерыканскай Акадэміі кінематаграфу. Яму належыць ідэя штогод ўручаць знакамітую прэмію «Оскар».

Беларускі жывапіс.

Наша краіна багатая вялікай колькасцю знакамітых дзеячаў культуры. У жывапісе - гэта Марк Шагал, усім вядомы, як майстар авангарду. Шырока вядома імя Івана Хруцкага, выбітныага мастака, які распрацаваў свой стыль у жывапісу, спалучыўшы нацюрморт з партрэтам. Яшчэ адным з вядомых мастакоў нашай краіны стаў Міхаіл Савіцкі, чые працы атрымалі сусветнае прызнанне.  Ён з'яўляецца аўтарам велізарнага мноства палотнаў. 

Беларускую культуру  можна лічыць адной з найбагацейшых у свеце, і, наведаўшы нашу краіну, вы можаце самі ў гэтым пераканацца падчас экскурсій у шматлікія музеі, мастацкія галерэі, наведвання тэатраў і канцэртаў.

Уважаемые воспитанники и родители, приглашаем вас в путешествие. Виртуальные туры по Беларуси – это способ путешествовать по стране и открывать для себя ее красивейшие города, замки, храмы, музеи, не выходя из дома, сидя в кресле перед монитором. Трехмерные сферические или 360-панорамы позволят прогуляться по самым красивым местам Беларуси, рассмотреть малейшие детали и испытать чувство личного присутствия в историческом месте. Виртуальный тур по Беларуси – это лучшая онлайн экскурсия по достопримечательностям страны!

   Виртуальные экскурсии по выставкам Мирского замка

https://mirzamak.by/media/ekskursii-po-vystavkah

• Виртуальная экскурсия в музей национальной культуры и быта "Строчицы"

• Музей национальной культуры и быта "Строчицы"
• Виртуальный тур "Беловежская пуща"
• https://npbp.by/360/belovezhskaya-pushcha.html
• Музейный комплекс "Дудутки"

• https://dudutki.by/#putevoditel

• Фотоэнциклопедия Беларуси
• Наша Беларусь
• Валуны Беларуси
• http://www.fotobel.by/valuny-belarusi/